The History of the Idea and Practice of Solidarity against the Backdrop of Economic and Political Changes (19th and 20th centuries)

Zajęcia przedstawią wpływ idei i praktyki solidarności na ewolucję zachodnioeuropejskiego kapitalizmu i wschodnioeuropejskiego komunizmu. Pierwsze dwa wykłady przedstawią społeczne skutki rewolucji przemysłowej w Anglii i jej wpływ na społeczeństwa europejskie. W tym kontekście przedstawione zostaną strategie obrony interesów pracowniczych: od rewolucyjnej (Manifest Komunistyczny) do reformistycznej (encyklika Rerum Novarum). Przeanalizowane zostaną okoliczności powstania i warunki funkcjonowania związków zawodowych w Europie kontynentalnej, reformy systemu społeczno-gospodarczego (ubezpieczenia, emerytury) oraz rozszerzenie praw obywatelskich (m.in. zniesienie ograniczeń majątkowych, przyznanie praw wyborczych kobietom itp.

Ostatnie dwa wykłady przedstawią polskie doświadczenie solidarności i jej wpływ na upadek komunizmu. Solidarność była największym masowym, pokojowym ruchem sprzeciwu wobec totalitarnego komunizmu, domagającym się poszanowania praw pracowniczych, odzyskania podmiotowości obywatelskiej i suwerenności narodowej oraz negującym kulturę. Jego istnienie podważyło jałtański podział Europy, a powszechna sympatia, jaką wzbudził w zachodnich społeczeństwach, skłoniła rządy państw euroatlantyckich do rewizji polityki zagranicznej wobec Moskwy. Dla społeczeństw Europy Wschodniej Solidarność była przykładem skutecznej walki z systemem totalitarnym. W efekcie Solidarność stała się najważniejszym ogniwem inicjującym w całym łańcuchu czynników, które doprowadziły do pokojowego upadku realnego socjalizmu w latach 1989-1991.

Solidarity as a Response to the Problems Resulting from the Globalization of the Economy and Socio-cultural Life

Tematyka zajęć będzie koncentrować się wokół znaczenia i roli chrześcijaństwa w kształtowaniu polskiego doświadczenia solidarności. Dla ludzi pracy Eucharystia była źródłem chrześcijańskiego życia i pogłębieniem doświadczenia międzyludzkiej komunii. Idea solidarności, która czterdzieści lat temu skonkretyzowała się w świadectwie polskich robotników i NSZZ "Solidarność", nie straciła na aktualności. Wymaga jednak pogłębienia i twórczego rozwoju w związku z przemianami politycznymi i gospodarczymi współczesnego świata. Rozwinięte i unowocześnione rozumienie idei solidarności, wyrażone w świetle katolickiej nauki społecznej, ma potencjał rozwiązywania kryzysów, z którymi borykają się ludzie pracy na całym świecie. Znajduje to odzwierciedlenie w nowej encyklice papieża Franciszka "Fratelli Tutti". W dzisiejszych czasach papież Franciszek jest głównym orędownikiem ubogich, zmarginalizowanych i wykluczonych. W związku z tym klasa przyjrzy się również "Ekonomii Franciszka". Wspólnie z Profesorem uczestnicy omówią potencjał globalizacji polskiego doświadczenia Solidarności.

Solidarity in the Global Economy

W gospodarkach narodowych Europy, gospodarki rynkowe istnieją tylko w ramach silnego państwa opiekuńczego, przede wszystkim w luterańsko-protestanckiej tradycji Skandynawii. W związku z tym pojawia się normatywne wyzwanie, aby zająć się relacją między globalnymi rynkami a solidarnością, a także granicami międzynarodowej solidarności. Międzynarodowe przedsiębiorstwa odgrywają kluczową rolę na globalnych rynkach, co oznacza, że należy zadawać pytania o społeczną odpowiedzialność biznesu. Poza firmami istnieją różne podmioty praktykujące i organizujące solidarność ponadnarodową, takie jak rodziny (np. poprzez przekazy pieniężne migrantów), lokalne partnerstwa Północ-Południe, organizacje społeczeństwa obywatelskiego, dwustronna pomoc rozwojowa państwa oraz organizacje globalne. Obecnie wiele krajów wschodzących i rozwijających się jest poważnie zadłużonych za granicą, co rodzi pytanie, czy zasada solidarności nie wymaga umorzenia długów? Solidarność wpływa nie tylko na teraźniejszość, ale także na relacje z kolejnymi pokoleniami w kontekście zmian klimatu i ochrony środowiska.

Solidarity in Europe

W trakcie zajęć uczestnicy będą mogli zapoznać się z różnymi źródłami kultury europejskiej i ich wpływem na kształtowanie się idei solidarności we współczesnym świecie. Poznają także ideę solidarności w kontekście kulturowym, religijnym i społecznym. Uczestnicy będą debatować nad tym, w jakim stopniu chrześcijaństwo i teologia miały realny wpływ na pojawienie się i rozwój idei solidarności w życiu społeczno-gospodarczym. Omówią również obecność idei solidarności w różnych sektorach życia publicznego. To skłoni grupę do zastanowienia się, w jakim stopniu zasada solidarności jest wystarczająca w prowadzeniu dialogu między państwami na temat obecności imigrantów w Europie. Zastanowią się, czy i w jakim stopniu, solidarność leży u podstaw UE.

The Ethics of Solidarity in Poland: the Role of John Paul II and Józef Tischner

Zajęcia te omawiają chrześcijański obraz świata i jego upadek w okresie oświecenia, a także współczesne doktryne indywidualizmu, liberalizmu i kapitalizmu. Wykłady obejmą główne wątki personalizmu w ujęciu Karola Wojtyły, w szczególności: pojęcie dobra wspólnego, znaczenie uczestnictwa we wspólnocie, wolność, godność człowieka. Uczestnicy będą pracować nad wydobyciem istotnych elementów etyki solidarności Józefa Tischnera (zawierającej takie pojęcia jak: "solidarność znaczy więź", braterstwo i "jeden drugiego brzemiona noście"). Uczestnicy wraz z Profesorem przeanalizują ludzką pracę jako formę dialogu (przyglądając się problemowi alienacji, podmiotowości pracownika i pracodawcy oraz produkcji dobra wspólnego). Zajęcia zakończą się analizą nowej kultury pracy, która przejawiła się w polskim doświadczeniu Solidarności i zrozumieniem jej wpływu na sąsiednie narody (inspirowane polską narracją o solidarności za granicą).

Warsztaty w małych grupach

Warsztaty w grupach o zmiennym składzie, po dwie godziny w każdym dniu szkoły letniej.  Warsztaty dotyczą zagadnień poruszanych na wykładach. Warsztaty będą forum swobodnej myśli: uczestnicy skonfrontują swoje przemyślania z osobami pochodzącymi z innych krajów i kultur, będą mieli okazję odnieść się do interesujących ich zagadnień. Dodatkowo warsztaty będą przedstawiać elementy polskiej kultury i historii

Poland - a country of Opportunities for Life, Work and Studies

Moduł do samodzielnego studiowania stworzony z myślą o cudzoziemcach. Przedstawienie najważniejszych informacji o Polsce a także wybranych ważnych informacji z zakresu życia, studiowania i pracy w Polsce